Tin Tức
Nhà thơ trang trải cuộc sống bằng cách nào?
Nhà thơ Nguyên Như. Ảnh: NVCC.
Với tập thơ đầu tiên Lưng lửng hồn ra mắt vào năm 2021， nhà thơ Nguyên Như đã bước vào thế giới văn chương với niềm đam mê và sự ủng hộ từ bạn bè đồng nghiệp. Thế nhưng， để duy trì cuộc sống với thơ ca là một bài toán khó. Như chính anh thừa nhận， "Chi trả mọi thứ chỉ bằng việc làm thơ là điều không thể”.
Bán sách đã khó， kiếm sống bằng thơ còn khó hơnTrước khi xuất bản tác phẩm Lưng lửng hồn， nhà thơ Nguyên Như (tên thật là Lê Ngọc Dũng) bắt đầu viết từ năm 2019. Anh chủ yếu đăng tải trên Facebook và một số báo văn nghệ. Tuy nhiên， nhuận bút từ thơ chỉ mang tính hỗ trợ tinh thần， không đủ để trang trải cuộc sống.
Để có kinh phí in sách， anh may mắn nhận được sự hỗ trợ từ Nhà xuất bản Hội nhà văn. Nhưng ngay cả khi sách ra mắt， việc tiêu thụ cũng không dễ dàng. Một nghìn bản in， sau hai tháng bán được khoảng 400-500 cuốn， phần còn lại chủ yếu dành để tặng.
Bán sách đã khó， kiếm sống bằng thơ còn khó hơn. Anh Nguyên Như làm thêm nhiều công việc khác như truyền thông doanh nghiệp， biên tập sách và quản lý trang trại ở Tây Nguyên. Những nguồn thu nhập này giúp anh duy trì cuộc sống ổn định và tiếp tục theo đuổi đam mê sáng tác.
Nhà thơ Nguyên Như chia sẻ tại tọa đàm Trách nhiệm và Khát vọng của nhà thơ vào Ngày thơ Việt Nam 2025. Ảnh: FBNV.
Theo nhà thơ Nguyên Như， ngay cả những tên tuổi lớn trong giới văn chương Việt cũng gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sách thơ. Anh nhận thấy phần lớn thơ chỉ được ủng hộ trong giới văn chương， ít khi đến được với độc giả đại chúng. Thị trường sách đang có xu hướng thiên về những thể loại có tính ứng dụng cao như self-help， sách chữa lành hay truyện tranh， trong khi thơ ít có cơ hội tiếp cận rộng rãi. Việc xuất bản và bán thơ gần như là một cuộc chơi của đam mê hơn là kinh doanh.
"Nếu muốn sách bán chạy， có lẽ phải đánh đổi， viết theo xu hướng，sex liếm nhưng như vậy sẽ mất đi chất riêng của mình"， sex bắn trong nhà thơ Nguyên Như bày tỏ.
Thực tế， thơ ca không thể nuôi sống tác giả về mặt tài chính nhưng nó vẫn là nguồn động lực tinh thần mạnh mẽ. "Viết không phải để kiếm tiền， mà để sáng tạo， để lưu giữ những gì mình tin là đẹp đẽ"， tác giả Lưng lửng hồn nói. Vì lẽ đó， nhà thơ Nguyên Như vẫn tiếp tục dành tình yêu lớn cho việc sáng tác dù biết con đường này chưa bao giờ dễ dàng.
Liệu thơ có phải một sân chơi tốn kém thời gian và tiền bạc?Nhà thơ Đoàn Nguyễn Anh Minh (sống tại TP.HCM) cho rằng người trẻ bây giờ có rất nhiều sự lựa chọn công việc làm thêm. Không tác giả nào nhất thiết chỉ sống bằng ngòi bút. Chẳng hạn Anh Minh hiện đi làm thêm bán thời gian tại các hiệu sách để tích góp tiền in thơ. Nhà thơ Huy Bảo lại lựa chọn công việc gia sư như một cách kiếm thêm thu nhập. Giống như nhà thơ Nguyên Như， mỗi người đều có một cách để đảm bảo nguồn thu chủ động.
Về việc bỏ tiền túi ra in sách đối với tác giả Anh Minh giống như một khoản đầu tư cho tương lai. Nhờ đó， những bản thảo sau của tác giả trẻ này có thể được các nhà xuất bản tiếp nhận dễ dàng hơn. Một số cây bút khác lại lựa chọn tham gia các cuộc thi， nhờ số tiền từ giải thưởng， họ có thể cho ra mắt tác phẩm của mình.
Với bài thơ Người lạ viết về tình phụ tử thiêng liêng bằng diễn ngôn hiện đại， sâu sắc và xúc động， Lương Phan Huy Bảo đã được trao Giải nhất Cuộc thi Sáng tác Văn học trẻ Đại học Quốc gia TP.HCM lần thứ II. Ảnh: Hội Nhà văn.
“Với sự hỗ trợ từ Giải thưởng Văn học trẻ Đại học Quốc gia TPHCM， mình đã có thể ra mắt được tập thơ Về khái niệm. Vì in khoảng 200-300 bản nên tác phẩm đã được bán hết và mình cũng thu lại được phần bỏ ra ban đầu”， tác giả Huy Bảo cho biết.
Vấn đề lớn hơn các nhà thơ có thể gặp phải chính là việc cân bằng giữa công việc và đời sống sáng tác. Bởi sáng tác thơ là một quá trình đặc biệt， đây không phải là việc có thể hoàn thành theo lịch trình cố định. Cảm hứng đến một cách bất chợt， các tác giả phải sắp xếp thời gian để ghi lại những khoảnh khắc xuất thần là điều không hề dễ dàng.
Nhà thơ Nguyên Như chia sẻ rằng quá trình sáng tác của anh không có quy luật rõ ràng. Có khi cả tháng hoặc cả năm không viết được bài thơ nào， nhưng cũng có lúc chỉ trong một ngày， anh có thể viết được vài bài.
“Thơ giống như âm nhạc - nó cần những khoảnh khắc thăng hoa， không thể ép buộc. Nếu cố gắng gượng ép， những dòng thơ sẽ trở nên khô cứng và thiếu tự nhiên. Cảm hứng có thể đến từ một hình ảnh， một câu chuyện hay một thân phận nào đó bắt gặp trong đời sống. Khi điều đó xảy ra， nhà thơ phải nhanh chóng ghi lại ý tưởng， bởi nếu để quá lâu， cảm xúc có thể phai nhạt”， tác giả Lưng lửng hồn cho biết.
Không phải lúc nào cảm hứng cũng đến vào thời điểm thuận lợi. Khi công việc bộn bề， các nhà thơ buộc phải linh hoạt tìm cách lưu giữ cảm xúc để sau này phát triển thành bài thơ hoàn chỉnh. Nhà thơ Đoàn Nguyễn Anh Minh cũng thường ghi chép lại những tứ thơ nảy ra trong nhật ký， để khi có thời gian， anh sẽ quay lại phát triển chúng.
Việc cân bằng giữa công việc và sáng tác không có một công thức chung. Điều quan trọng nhất đối với mỗi nhà thơ là duy trì sự kết nối với cảm xúc và không để áp lực thời gian ảnh hưởng đến chất lượng sáng tác. Có những bài thơ mất hàng tháng， thậm chí hàng năm để hoàn thiện， nhưng cũng có những bài chỉ cần vài giờ để thành hình.
Đọc được sách hay， hãy gửi review cho Tri Thức - Znews
Bạn đọc được một cuốn sách hay， bạn muốn chia sẻ những cảm nhận， những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó， hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”， là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách， tên tác giả， số điện thoại.
Trân trọng.